Advies: Postinitieel onderwijs

Scholing werkzoekenden en werkenden

Wat betreft de scholing van werkzoekenden en werkenden in het Noorden adviseert de SER Noord-Nederland het volgende:

Inzetbaarheid in brede zin vergroten

• De kans dat werkzoekenden regulier werk vinden via een scholingstraject is nog altijd laag. Dit geldt met name voor werkzoekenden met een laag opleidingsniveau en werkzoekenden die in beperkte mate te scholen zijn. Het is effectiever om vervanging als gevolg van vergrijzing op te vullen door taken aan te passen aan de capaciteiten van werkzoekenden. Korte onderwijstrajecten die worden ondersteund door overheid, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven kunnen oplossingen bieden.
• Als gevolg van de flexibilisering van de arbeidsmarkt slagen werkzoekenden aan de onderkant van de arbeidsmarkt er vaak niet in om blijvend aan te haken. Additionele scholing is nodig om hen inzetbaar te maken en te houden voor meerdere sectoren.
• Werkgevers kunnen ook gebruik maken van postinitieel onderwijs om de inzetbaarheid van hun werknemers te vergroten, zodat ze gemakkelijker aan nieuw werk komen.
• Het huidige postinitiële onderwijs richt zich vooral op de scholing van werknemers in hun huidige werk. Met name voor werkenden aan de onderkant van de arbeidsmarkt is het van maatschappelijk belang dat zij goed functioneren binnen de bredere arbeidsmarkt. Om toekomstige werkloosheid te voorkomen en hun inzetbaarheid in brede zin te vergroten is het van belang deze werkenden in aanmerking te laten komen voor extra scholing. De Raad adviseert gemeenten deze groep te stimuleren en faciliteren door hen postinitieel onderwijs aan te bieden.

Suggesties

Als gevolg van de geringe bevolkingsdichtheid in het Noorden neemt de fysieke afstand tot het onderwijs toe en kan het aanbod plaatselijk afnemen. Het risico is dat leerlingen kiezen voor een opleiding dicht bij huis, eventueel onder hun niveau. De Raad doet in dit kader de volgende suggesties: 

• ROC’s kunnen in dunbevolkte gebieden niet-rendabele initiële en postinitiële opleidingen combineren. Daarbij kunnen zij actief samenwerking zoeken met het lokale en regionale bedrijfsleven. Hiervoor is een flexibele ruimte in de bekostigingsstructuur nodig.
• Het is beter om het onderwijs anders te organiseren dan krampachtig het aanbod overal in stand te houden. Het probleem van de fysieke afstand kan worden opgelost door het leerlingenvervoer beter te organiseren. De lokale overheid kan hierbij ondersteuning bieden. 
• Bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheid kunnen samen creatieve oplossingen bedenken om ervoor te zorgen dat een bepaald aanbod toch kan blijven bestaan. In Stadskanaal is op die manier het techniekonderwijs behouden. 

Inzetten op goed georganiseerde onderwijsmarkt

Werknemers, werkgevers, onderwijsinstellingen en overheid hebben er allemaal belang bij dat er in de toekomst sprake is van een goed georganiseerde postinitiële onderwijsmarkt. Zowel de onderwijsinstellingen als de lokale en regionale overheden hebben instrumenten en middelen nodig om hun verantwoordelijkheid op te pakken.