Advies: Regionale SER'en: Brede welvaartsgroei in alle regio's

Voor de regionale SER’en staat een brede welvaartsgroei voorop. Nu is die nog ongelijk verdeeld over het land en zonder overheidsbemoeienissen zal dat verschil alleen maar oplopen. Ook heeft niet iedereen gelijke kansen. Dit valt alleen op te lossen met specifiek regionaal beleid dat zich richt op de sterke punten van elke regio. Het Middellange termijn advies is door de regionale SER'en op 19 november 2020 aangeboden aan Mariëtte Hamer, voorzitter SER Nederland.

Versterken leefbaarheid en arbeidsmarkt

De vraag van de landelijke SER is uitgewerkt langs drie lijnen: 

1. Structurele inzet op een duurzame economie
2. Naar een wendbare en inclusieve arbeidsmarkt en samenleving
3. Extra aandacht voor kwaliteit van leven. 

Tezamen versterken deze lijnen de leefbaarheid en de arbeidsmarkt.

Samenwerking

De regionale SER’en wijzen op het belang van regionale experimenten om ervaring op te doen in samenwerking. Want daar schort het aan wat betreft overheid, onderwijs en sociale partners. In het algemeen worden problemen door iedereen onderkent, net als het doel, maar ontbreekt het aan commitment en regie in de aanpak van grotere sociaal economische vraagstukken en opgaven.

Nieuwe verdienmodellen

Ga voor een duurzame economie, luidt een van de eerste aanbevelingen. Creëer ruimte voor regionaal maatwerk en grijp regionale kansen. Het bedrijfsleven moet andere doelstellingen formuleren en nieuwe verdienmodellen ontwikkelen. Het Rijk moet dit niet alleen faciliteren, maar ook actief stimuleren (subsidies), vergunningsprocedures versnellen en versimpelen en zorgen voor goed opgeleid personeel. Verder is er extra steun nodig voor startende bedrijven in landelijke regio’s.

Elke werknemer is waardevol

De sociale tweedeling tussen regio’s kan worden gestopt door te investeren in een wendbare en inclusieve arbeidsmarkt en samenleving. Flexibel en vast werk moeten meer gelijkgeschakeld worden. De invulling per regio moet zich richten op een leven lang ontwikkelen en zorg voor goede kwalitatieve banen. Laat het onderwijs haar pijlen richten op een duurzame inzetbaarheid van werknemers en op de regionale situatie en behoefte. Inzet van laag opgeleide arbeidsmigranten is belangrijk, net als het werven van hoogopgeleide arbeidsmigranten en het behoud van (internationale) studenten voor ons land. Ook statushouders kunnen een rol spelen. Het slechten van barrières van grensarbeid zou soelaas kunnen bieden. Elke werknemer is waardevol. Dit benadrukt het belang van een inclusieve arbeidsmarkt. Een gebiedsgerichte aanpak richt zich naast arbeidsmarktbeleid ook op regionale vraagstukken op het gebied van gezondheidszorg, leefbaarheid, laaggeletterdheid en armoedebeleid.

Versoepeling aanbestedingsregels

Ontgroening en vergrijzing zorgen voor een continue daling van de bevolkingsomvang op het platteland. De zorg staat hier flink onder druk. Concurrentiedoelstellingen werken op het platteland averechts, beter zou het zijn om samen te werken. De regionale SER’en vragen dan ook om een versoepeling van de wettelijke aanbestedingsregels. Om het onderwijs op peil te houden, moet de wettelijke norm voor leerlingenaantallen worden losgelaten. Door de vergrijzing is er een grote behoefte aan het verduurzamen en levensloopbestendig maken van woningen. Verpauperde woningen vergen sloopbeleid. Het Rijk zou dit alles ruimhartig moeten faciliteren. Verder zouden goede verbindingen, zowel fysiek als digitaal, de druk op de Randstedelijke woningmarkt kunnen verminderen. Het coronavirus ten spijt, (meer) thuiswerken behoort misschien wel tot ‘het nieuwe normaal’.

Regionale experimenten

Tot slot bevelen de gezamenlijke SER’en het kabinet aan om regionale experimenten op te zetten met meer regie op planologie en RO in samenhang met sociaal economische ontwikkeling. Doel is te laten zien dat een opgave gestuurde aanpak meerwaarde heeft boven de traditionele, versnipperde beleidsvoering. Het is noodzakelijk dat het Rijk de aanpak voor langere tijd faciliteert en financieel waarborgt.