Advies: KoersVAST

Vier uitgangspunten

1. Vasthoudendheid in beleid
2. Arbeid en werkgelegenheid centraal
3. Samenwerking tussen de drie noordelijke provincies
4. Trots op de sterke kanten van de regio

Vasthoudendheid

De overheid kan de economische ontwikkeling bevorderen door een gezamenlijk doel vast te stellen, consistent beleid te voeren en leiderschap te tonen.

• Blijf koersvast op alle beleidsterreinen en houd dit beleid eendrachtig, krachtig en langdurig vol.
• De drie sterke punten van Noord-Nederland zijn de kwaliteit van de ruimte (ijlheid), de aard van de bevolking en de onderlinge verbondenheid. Benut deze sterke punten en behoud ze voor de toekomst.
• Onderken de problemen die de ijlheid met zich meebrengt.

Arbeid en werkgelegenheid

Werk staat centraal in dit advies: werk geeft zin, structuur en voldoening aan het leven van mensen. Om de werkgelegenheid te bevorderen is het nodig dat de regionale arbeidsmarkt goed functioneert.

• Laat de bijdrage aan de werkgelegenheid zwaar meetellen bij de keuzes om bepaalde sectoren te stimuleren.
• Investeer in de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.
• Verbeter de arbeidsmarktparticipatie.

Bestuurlijke samenwerking

Noord-Nederlandse organisaties werken al regiobreed samen, maar dat is nog niet altijd het geval op bestuurlijk niveau. Het is van belang dat provincies en gemeenten beseffen hoeveel er te winnen is bij structurele, grensoverschrijdende samenwerking. Van belang is om versnippering van activiteiten te voorkomen en de verscheidenheid te behouden, maar wel op te treden als bestuurlijke eenheid.

• Ga uit van de kracht van Noord-Nederland, niet van claims gebaseerd op achterstanden.
• Zet consequent het beeld neer van een trotse, eensgezinde, zelfbewuste regio.
• Organiseer gezamenlijke, bestuurlijke implementatietrajecten en voer samen verkenningen uit, ontwikkel visies en maak plannen. Organiseer bijeenkomsten op het niveau van de CdK’s en de gedeputeerden om gezamenlijk de slagkracht van het Noorden te verbeteren.

Trots

Noord-Nederland kan trots zijn op wat er de afgelopen decennia al is bereikt. De regio heeft eigen sterkten, een eigen historie en eigen kansen. Het is een innovatieve regio waar bedrijven, kennisinstellingen en overheid samen inzetten op veelbelovende economische activiteiten.

• Stimuleer vernieuwing en innovatie in het noordelijke bedrijfsleven.

Economische ontwikkeling

Noord-Nederland beschikt over een breed palet aan sectoren die bijdragen aan de economische ontwikkeling van de regio. De overheid kan deze sectoren ondersteunen, waarbij het van belang is om niet op de stoel van de ondernemer te gaan zitten.

• Zet de stimulering van de pieken ‘energie’ en ‘water’ krachtig en langdurig voort.
• Zet in op nieuwe concepten in de zorg en het toerisme.
• Zorg ervoor dat de noordelijke sectoren onderscheidend blijven door op zoek te gaan naar specialisaties die aansluiten bij de kracht van het Noorden.
• Voer een portfoliobenadering in om de regionale economie evenwicht te stimuleren door criteria te te definiëren waarop economische activiteiten beoordeeld moeten worden. Samenhang en effect op de regio als geheel zijn daarbij essentieel.
• Zet gekozen stimuleringsmaatregelen langdurig voort.
• Formuleer harde doelstellingen om de positie van het Noorden op het gebied van de Noordelijke Ontwikkelingsas (NOA) goed te benutten.

Behoud kwaliteit Noord-Nederlands landschap weegt zwaar.

Provincie-overstijgende lange termijnvisie

Het tweede deel van het advies beschrijft uitgebreid op welke manieren de economische ontwikkeling bevorderd kan worden. Een zwaarwegend onderdeel daarbij is behoud van de kwaliteit van het Noord-Nederlandse landschap. Dit vereist een provincie-overstijgende, lange termijnvisie op de ruimtelijke ontwikkeling van de hele regio. Het SNN heeft daarom twee adviesaanvragen bij de SER Noord-Nederland over dit onderwerp neergelegd.

Ruimtelijke ordening

Stel een integraal kaderplan op voor de gebiedsontwikkeling voor de hele regio, waarin een goede afweging wordt gemaakt tussen de functie van de gebieden, het behoud van het landschap en de concentratie van wonen en werken. Dit plan moet ook rekening houden met de toekomstige activiteiten in de Eemshaven en de verbetering van de spoor-, weg- en luchtverbindingen.

Arbeidsmarkt

De regio heeft te maken met de impact van de kredietcrisis en de stijging van het aantal uitkeringen en op de langere termijn met de vergrijzing en de verschuiving van laag- naar hoogwaardige werkgelegenheid. Het is van belang om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en de MBO-infrastructuur te verbeteren en de arbeidsmarktparticipatie te verhogen.

Rollen en instrumenten

Een wezenlijke voorwaarde voor het succes van een breed sociaal-economisch beleid is dat iedere partij in elke fase zijn eigen rol speelt. Ondernemingen bepalen de ontwikkeling van de economische sectoren door producten te ontwikkelen, risico’s te nemen en markten te bewerken. De overheid kan deze ontwikkeling stimuleren door ondernemers te faciliteren. Verder kan de overheid deze ontwikkeling stimuleren door

• zich beschikbaar te stellen als 'launching customer' voor duurzame producten en diensten
• belemmerende procedures te versoepelen
• het opzetten van een Toerisme Innovatie Forum naar het voorbeeld van het Zorginnovatie Forum
• een programma op te zetten om nieuwe combinaties tussen en binnen sectoren te verkennen
• een ‘actie-instrument Noord-Nederland’ op te zetten om het ontwikkelen van ideeën voor het gebruiken van elkaars sterke punten te bevorderen.

Bronnen

Het advies KoersVAST is gebaseerd op het advies van Prisma & Partners en de feiten en cijfers uit de Sociaal-economische schets Noord-Nederland van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.