‘Geef asielzoekers zo snel mogelijk een baan. Van jaren in een hokje zitten wordt niemand beter’

’Nieuwe Nederlanders’ kunnen een substantiële bijdrage leveren aan het oplossen van het enorme tekort aan personeel. Voor werkgevers moet het wel een stuk makkelijker worden gemaakt om asielzoekers aan te nemen. ’We willen toch niet dat ze de hele dag duimen draaien, dat vergroot de problemen juist.’  

Die uitspraak is van voorzitter Sieger Dijkstra van werkgeversvereniging VNO NCW Noord. Hij zei het in de vijfde en laatste aflevering van Stand van Noord-Nederland, het economieprogramma van RTV Noord, RTV Drenthe, Omrop Fryslân samen met de Sociaal Economische Raad Noord-Nederland.

In de uitzending ligt de vraag op tafel of asielzoekers aan het werk gezet kunnen worden. Ze zouden werkgevers kunnen helpen met het invullen van vacatures waarvoor ze momenteel moeilijk mensen kunnen vinden.  

Niet langs de kant

Help zo veel mogelijk vluchtelingen zo snel mogelijk aan een baan, vinden de gasten unaniem. Werkgeversvoorman Dijkstra wijst erop dat Noord-Nederland momenteel met 35.000 onvervulde vacatures zit. Een tekort dat door onder meer de vergrijzing naar verwachting alleen maar zal oplopen.

Dijkstra: ‘De regio vangt circa 20.000 asielzoekers op. Lang niet iedereen kan aan het werk. Maar stel dat de helft van de mensen wel inzetbaar is. Dat betekent dat we een groot deel van tekorten kunnen oplossen. Met mensen die nu de hele dag duimen draaien.’

’Deze categorie mensen moet niet langs de kant blijven’, stelt Dijkstra. ‘Dat zorgt er alleen maar voor dat er over een aantal jaar voor hen en voor onszelf een hele vervelende, lastige situatie ontstaat.

’De kans dat iemand nog wat van zijn leven maakt is na enkele jaren in onzekerheid wachten in een azc een stuk kleiner, meent Dijkstra: ‘Van drie jaar in een hokje zitten in een azc, daar word je geen beter mens van. Betrek ze erbij en los daarmee een stukje van onze arbeidsmarktproblemen op.’  

Asielzoekers met baan is zeldzaamheid

Momenteel is een asielzoeker met een baan echter een zeldzaamheid. Onder meer doordat mensen die als vluchteling naar ons land komen en in een azc verblijven pas een half jaar nadat hun asielaanvraag in behandeling is genomen mogen werken.

Het gebeurt alleen kleinschalig, in proefprojecten. Zoals bijvoorbeeld in de gemeente Assen. Nog voordat ze een verblijfsstatus hebben, krijgen asielzoekers er de kans werkervaring op te doen bij lokale bedrijven in sectoren zoals horeca en tuinbouw. Momenteel hebben dertien vluchtelingen uit circa honderd die zich ervoor hadden aangemeld er een baan. De gemeente steekt drie ton in het project.

Toekomstperspectief

Wethouder Cor Staal van de gemeente Assen: ‘Zo laten we mensen zo snel mogelijk meedoen in onze maatschappij. Het is voor die mensen heel fijn dat ze niet zitten te wachten in een azc.’

‘Deze mensen vluchten niet zomaar naar Nederland’, aldus Staal. ‘Ze hebben van alles meegemaakt en vaak hebben ze trauma’s. Op het moment dat ze verder kunnen met hun leven en toekomstperspectief hebben zijn niet alleen zijzelf, maar is ook onze samenleving erbij gebaat.’  

Anderhalf jaar herscholen

Noordelijke ziekenhuizen hebben het initiatief genomen om asielzoekers met een verblijfstatus aan te nemen. In dit project Nieuwkomers werken nu 22 vluchtelingen als medisch personeel. Daar ging een herscholingstraject van zo’n anderhalf jaar aan vooraf, vertelt Anouk Koppelman, die dit project begeleidt.

Een ‘best ingewikkeld’ traject, vertelt Koppelman. Vanwege het belang van een goede beheersing van taal in medische functies, maar ook vanwege het gat dat er soms is tussen de kwalificaties in een thuisland en hier.

Werkgevers willen wel

De gemeente Assen en de ziekenhuizen weten inmiddels dat het in de praktijk erg lastig is om een asielzoeker aan regulier werk te helpen. Beide stuiten ze op bureaucratische hobbels. Wethouder Staal: ‘Aanvraag van een tewerkstellingsvergunning kost bijvoorbeeld vijf weken. Een werkgever wil daar niet op wachten, die moet vaak een acuut gebrek aan mankracht oplossen.

’Animo is er van de kant van de werkgevers voldoende. In Assen meldden zich dertig organisaties, vertelt Staal. Waar die bedrijven volgens econoom Jouke van Dijk echter veelvuldig tegenaan lopen is dat de werkkwalificaties van vluchtelingen niet worden geregistreerd. ‘Komt er een ingenieur binnen, dan weten we dat dus niet’, aldus Van Dijk.

Nuttige investering

‘Zestig tot zeventig procent van de asielzoekers blijft uiteindelijk’, stelt hoogleraar Van Dijk. ‘Investeer je vroeger in die groep, dan is er een deel dat vertrekt. Maar voor de groep die blijft is het geld nuttig besteed.’

Volgens Van Dijk benutten we momenteel het potentieel aan waardevolle werknemers in de azc’s onvoldoende. ’Praktische bezwaren moeten dus worden weggenomen worden en werkgevers moeten enthousiast worden gemaakt.

’Hij vindt dat gemeenten en het Coa van het kabinet hier meer middelen voor moeten ontvangen: ‘Ik denk dat zelfs dít kabinet, gezien het tekort op de arbeidsmarkt, er wel van overtuigd kan worden dat asielzoekers hier een nuttige bijdrage kunnen leveren.’  

Bekijk hier de uitzending op de site van RTV NOORD

Door: Loek Mulder