‘Verschil tussen Noorden en rijke regio’s is onrechtvaardig groot geworden’

Nederland is een land met grote regionale verschillen. Welvaart is daardoor oneerlijk over het land verdeeld en Den Haag doet te weinig om de kloof tussen het Noorden en de rijkere delen te overbruggen.

Dat komt naar voren in de tweede aflevering van Stand van Noord-Nederland, een serie programma’s over de noordelijke economie, gemaakt door RTV Noord, RTV Drenthe en Omrop Fryslân in samenwerking met de SER Noord-Nederland.
In deze uitzending kom je te weten hoe de Groningse Commissaris van de Koning René Paas, het Drentse CDA-Tweede Kamerlid en boerin Eline Vedder, hoogleraar Caspar van den Berg en vakbondsman Dirk Minne Vis van het CNV denken over de ongelijke verdeling van welvaart over Nederland.

Lessen geleerd

René Paas laat blijken dat hij in de voorbije jaren als commissaris zijn lessen wel heeft geleerd. Volgens hem ondervindt het Noorden serieus en structureel nadeel van de houding van de Haagse politiek en ambtenarij.

In de uitzending zegt hij: ‘We hebben het meegemaakt met de parlementaire enquête over de gaswinning en met het rapport Elke Regio Telt. Prachtige instemmende reacties, maar daarna gaat de aandacht naar alweer iets anders en heerst de macht der gewoonte.’

Vliegwiel

Die gewoonte is het idee dat geld maar beter uitgegeven kan worden in de regio’s waar de economische motoren het hardst draaien, legt hoogleraar Caspar van den Berg van Campus Fryslân van de Rijksuniversiteit Groningen uit.
Sinds het midden van de jaren 80 stond het beleid rond ‘Pieken in de Delta’ centraal. Geld ging vooral naar regio’s zoals die rond Schiphol, de Rotterdamse haven of Brainport Eindhoven.

Gaat het daar goed, dan zou de welvaart vanzelf doordruppelen naar de economisch wat minder krachtige gebieden zoals Noord-Nederland. ‘Het klopt dat het vliegwiel daar hard is gaan draaien, maar andere gebieden zijn niet even hard gaan meedraaien. Daardoor zit men daar nu op een lager niveau’, aldus de hoogleraar Van den Berg.

Regio vergeten

Het besef dat dat de realiteit is, is met het verschijnen van het rapport Elke Regio Telt aan het groeien, zegt Eline Vedder, tweede op de CDA-lijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Ook zij stelt vast: ‘Het Noorden wordt veel te vaak vergeten. Hardop wordt vaak uitgesproken dat elke regio telt, maar we moeten eerst nog zien dat het ook gebeurt.’

Vedder beweert in de uitzending dat het CDA als plattelandspartij altijd de aandacht voor de regio buiten de randstad heeft gehad: ‘Investeren daar waar het economisch het meeste rendement oplevert is misschien één keer logisch. Maar als je het tien keer doet, dan eindig je met een situatie waarin de verschillen zo groot zijn dat ze onrechtvaardig zijn geworden.’

Minder kansen

René Paas is het er mee eens: Het is oneerlijk voor het Noorden. Maar ook voor Twente en Limburg en Zeeland. Mensen die in deze regio’s geboren worden hebben minder kansen.’Het stimuleringsbeleid werkt momenteel zelfs averechts voor Nederland als geheel, stelt Paas. Want extra euro’s naar overvolle regio’s leiden daar tot meer drukte en verstoppingen en tot overlopende bedrijventerreinen. ‘Je subsidieert dus de files in de randstad.’

In de aandacht

Een deel van het probleem ligt echter bij de regio, zegt Dirk Minne Vis. ‘Ja, er is een kloof’, aldus Vis in Stand van het Noorden. ’Maar die is dan ook aan beide kanten. Want je kunt er ook zelf voor zorgen dat je niet vergeten wordt. Door voortdurend op het vinkentouw te zitten.

’Met de verkiezingen in aantocht staat de regio weliswaar volop in de aandacht, maar het is maar afwachten of dat iets gaat opleveren, zegt Casper van den Berg. ‘Het gesprek in Den Haag gaat erover. En nu maar zien wat onder de volgende kabinetscoalitie daadwerkelijk gaat gebeuren.
’

Stand van Noord-Nederland is een programma van RTV Noord, RTV Drenthe en Omrop Fryslân, gemaakt in samenwerking met de SER Noord-Nederland.

Stand van Noord-Nederland wordt elke zondag vanaf 12.00 uur uitgezonden op TV Noord.

Bekijk hier aflevering 2 van de Stand van Noord-Nederland: